Trong dòng chảy bất tận của lịch sử, văn hóa dân tộc tựa như dòng suối mát lành, vun bồi tâm hồn và soi sáng cho thế hệ mai sau. Đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, ca dao tục ngữ Việt Nam không chỉ là kho tàng tri thức quý báu mà còn là nguồn cảm hứng bất tận, thể hiện rõ nét trong những bài viết và phát biểu của ông.
TÓM TẮT
Sức Mạnh Của Văn Hóa: “Văn Hóa Còn Thì Dân Tộc Còn”
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng ví văn hóa như “hồn cốt của dân tộc”, là yếu tố then chốt để gìn giữ bản sắc và khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Ông đặc biệt coi trọng ca dao tục ngữ – tinh hoa được chắt lọc từ ngàn đời, thấm đẫm trí tuệ và tâm hồn Việt.
Trong bài phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư đã khéo léo dẫn dắt nhiều câu ca dao, tục ngữ để làm rõ quan điểm của mình về vai trò của văn hóa:
- “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, Người trong một nước phải thương nhau cùng”: Khơi gợi tinh thần tương thân tương ái, đoàn kết dân tộc.
- “Bầu ơi thương lấy bí cùng, Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”: Nhấn mạnh sự gắn bó keo sơn, dù khác biệt vẫn chung một cội nguồn.
Bài Học Xã Hội Qua Ca Dao Tục Ngữ: Gương Sáng Cho Cách Mạng
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sử dụng ca dao tục ngữ như kim chỉ nam, soi rọi cho công cuộc xây dựng đất nước. Ông khẳng định, văn hóa ứng xử lành mạnh trong xã hội phải được xây dựng dựa trên những giá trị tích cực về thuần phong mỹ tục, tinh thần tương thân tương ái, trọng tình nghĩa, công lý và đạo lý.
Ông dẫn chứng bằng những câu quen thuộc như:
- “Lá lành đùm lá rách”, “Lá rách ít đùm lá rách nhiều”: Nêu cao tinh thần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau.
- “Tôn sư trọng đạo”, “Lời chào cao hơn mâm cỗ”: Nhấn mạnh đạo lý uống nước nhớ nguồn, tôn trọng người thầy.
- “Đói cho sạch, rách cho thơm”: Khẳng định phẩm chất liêm khiết, trong sạch của con người Việt Nam.
Ngoại Giao Uyển Chuyển, Đậm Chất “Cây Tre Việt Nam”
Không chỉ trong nước, ca dao tục ngữ còn được Tổng Bí thư vận dụng linh hoạt trong lĩnh vực đối ngoại. Ông khéo léo dẫn chứng để thể hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị và hợp tác:
- “Dập tắt muôn đời lửa chiến tranh, Mở nền muôn thủa thái bình”: (Trích “Bình Ngô đại cáo” – Nguyễn Trãi) Thẳng thắn lên án chiến tranh, hướng tới hòa bình, hữu nghị.
- “Biết mình, biết người”, “Biết thời, biết thế”: Lấy đó làm kim chỉ nam cho đường lối đối ngoại khôn khéo, uyển chuyển.
Hệ Giá Trị Con Người Việt Nam: “Yêu Nước, Đoàn Kết, Tự Cường, Nghĩa Tình, Trung Thực, Trách Nhiệm, Kỷ Cương, Sáng Tạo”
Theo Tổng Bí thư, để đất nước phát triển, con người Việt Nam cần hội tụ đủ 8 giá trị cốt lõi: “yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo”.
Để khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng con người mới, ông đã dẫn lời dạy của Bác Hồ:
- “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”
Kết Luận
Việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thường xuyên sử dụng ca dao tục ngữ trong các bài phát biểu không chỉ thể hiện sự am hiểu sâu sắc về văn hóa dân tộc mà còn khẳng định giá trị trường tồn của kho tàng tri thức này. Ca dao tục ngữ chính là cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, góp phần vun đắp hệ giá trị con người Việt Nam, hướng tới xây dựng đất nước “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.